فضاهای شهری بارها و بارها توسط مردم خصوصا کودکان مورد استفاده قرار می گیرد و بهترین فضا برای تلفیق بازی و علم و آموزش کودکان در موضوعات مختلف است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیدار قم، بازی بالاترین مرحله رشد کودک و به عبارت بهتر بالاترین رشد انسان در این دوره از زندگیش است. در نگاه دیگر بازی، انعکاسی از فعالیتهای درونی و نمایشی از خود کاری و یا خود فعالی فرد است. بازی پاکترین و صادقانهترین فعالیت فرد در این مرحله و نیز نمونه ای از زندگی و طبیعت نهانی و درونی انسان بوده به همین جهت، خوشی، آزادی، رضایت، استراحت درونی و برونی و صلح و صفا با دنیای خارج را برای کودک به ارمغان میآورد.
با توجه به موارد فوق میتوان به اهمیت این مساله پی برد که، بازی وسیله ای است قوی برای مشاوران، معلمان و والدین که میتوانند از آن در تربیت کودکان استفاده کنند و آن را طوری سازمان دهند تا در رشد فرآیندهای یادگیری نیز مؤثر واقع شود.
در این میان یکی از فرآیندهای اساسی، یادگیری ریاضیات و فیزیک است که جزء علوم پایه و اساسی محسوب میشود و به مقدار زیاد با علائم و قوانین طبیعی مختلف در ارتباط است، علائمی که به وسیله انسان به وجود آمده تا برای کشف، درک، ثبت ترکیبهای مختلف، الگوهای مختلف و رابطههایی که در جهان ما وجود دارد، به کار روند. دنیایی که به نظر میرسد از آنچه که کودک در آن زندگی میکند و پرورش مییابد، بسیار دور باشد. بنابراین روش آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان و حتی دبستان و مقاطع بالاتر به طور قطعی روش بازی است، یعنی باید بر اساس بازی و فعالیت استوار باشد و موقعیتهای بازی، تجربههایی را برای کودک و نوجوان به شکل عینی فراهم میآورد به طوری که به شرکت کننده ای فعال و نه دریافت کننده ای غیر فعال در روند کلی یادگیری مبدل میشود. زیرا روش بازی اساساً کودک – محور و تقویت کننده نیازهای فردی، تواناییها و علایق اوست.
بازی، طبیعت کودک و نوجوان است و راهی طبیعی برای بیان عقاید و احساسات و نیز وسیله ای برای پژوهش و شناخت دنیای پیرامون کودکان محسوب میشود. بازی رشد فرآیندیهای یادگیری از قبیل مشاهده، تجربهآموزی، حل مسأله و خلاقیت را در کودکان تقویت میکند. همانطور که جسم کودک از بدو تولد، به غذا و ویتامینهای گوناگون و مفید نیاز دارد و بدان وسیله رشد و نمو میکند، روح و روان آنان نیز نیازمند تغذیه است، بازی و اسباب بازی برای کودکان نوعی غذای روحی و روانی است و یکی از نیازهای مهم کودک به شمار میآید، اسباب بازی ابزار کودکان برای بازی و جزء جدایی ناپذیر زندگی آنان است.
از طرف دیگر بازی تمایل طبیعی کودک است و اساسیترین پایه برای رشد کودک محسوب میشود. بنابراین بازی وسیله ای برای ارائه پیامهای آموزشی و تربیتی در دورهی پیش از دبستان است. قسمتی از برنامههای روزانه کودکان در دوره پیش از دبستان و دبستان باید به روشی سپری شود که کودکان در بازیهای آزاد شرکت کنند و بقیه ساعات را نیز در فعالیتهای سازمان یافته و هدایت شده سپری کنند. در این میان موضوعی که به نظر میرسد عمدهترین مشکل در جریان آموزش رسمی مفاهیم درسی است، موضوعاتی از قبیل ریاضیات و فیزیک مباحثی خشک و منطقی هستند و به همین علت کودکان برای یادگیری این مفاهیم تمایل زیادی از خود نشان نمیدهند. بنابراین با توجه به ضرورتهای ذیل میتوان تا حد زیادی بار آموزشی این مفاهیم را به وسیله بازیهایی خاص کم کرد و با چاشنی بازی این مفاهیم را درون کودکان نهادینه کرد این دلالیل عبارتاند از:
- اهمیت پرورش قدرت یادگیری در دوران کودکی و نقش سرگرمیها و اسباب بازیهای آموزشی.
- آشکار کردن این مطلب که اسباب بازیها بعنوان وسیلهی مناسب برای یادگیری کودکان در برخی مفاهیم خسته کننده و خشک مثل ریاضی و فیزیک است.
- اهمیت بهره گیری هر چه بیشتر از اسباب بازی و بازی در آموزش و پرورش کودکان پیش دبستان و دبستان.
- ضرورت فعال بودن کودک در جریان آموزش و یادگیری.
- نمایان کردن اهمیت وسایل بازی در پرورش هوش و خلاقیّت کودکان.
- ضرورت استفادهی صحیح از اسباب بازیها و هدایت صحیح کودکان در استفاده از آنها بعنوان وسیلهی یادگیری در ضمن بازی.
به همین منظور می توان گفت یکی از راه های ارتباط بهتر و بیشتر کودکان با علوم مختلف و استعدادیابی آنها، احداث پارک های موضوعی در شهرها است تا در قالب تفریح، فضای آموزشی مناسبی نیز برای درک بهتر محتواهای علمی برای کودکان فراهم شود.
طی سال های اخیر در شهر قم با توجه به تحقیقات انجام شده و همینطور ضرورت نیاز به این نوع وسایل بازی در پرورش فکری، جسمی و خلاقیت کودکان براساس موضوع فیزیک پارکی در این شهر احداث شده تا کودکان علاوه بر یادگیری مفاهیم فیزیک، مباحث جسمانی و اجتماعی را در سایه رعایت مسائل ایمنی بیاموزند.
در حال حاضر قم دارای پنج پارک موضوعی بوده که شامل پارک فیزیک بوستان فدک، پارک فیزیک بوستان نرگس منطقه چهار، پارک حروف بوستان علوی، پارک حروف و اعداد در بوستان بنیادی و پارک صوت در بوستان نرگس است. احداث پارک نجوم، نور و صوت از دیگر برنامه هایی است که مدیریت شهری در قم در دستور کار خود قرار داده است.
اخیرا هم مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری قم خبر از احداث پارک موضوعی پدافندغیرعامل در این شهر داده است. پیام جوادیان با بیان اینکه بحث پدافند غیرعامل در تمام زمینههای مدیریت شهری مدنظر قرار گرفته و یکی از حوزههای فعال در این زمینه حوزه فضای سبز شهری است تصریح کرد: علاوه بر اینکه این موضوع در زمان بهرهبرداری مهم بوده و کارکرد و راندمان بهتری در خدماترسانی ایجاد میکند، میتواند فضای سبز را به یک پتانسیل خیلی قوی برای مدیریت بحران در زمان بروز حوادث تبدیل کند.
وی با تأکید بر اینکه در زمان بحرانها، یکی از فضاهایی که میتواند خدمات کاملی ارائه کند فضاهای سبز شهری است افزود: اینکه در تمام بوستانها در زمان احداث بتوانیم بحث پدافند غیرعامل را پیشبینی کرده مساله مهمی است و صرفاً تبدیل یک پارک به شاخصهای پدافند غیرعامل تنها مدنظر نبوده و ایجاد فاکتورهای این بحث در تمام پارکها در دستور کار است.
مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری قم با بیان اینکه برای ایجاد فضایی برای آموزش پدافند غیرعامل در شهر بخشی از بوستان جوان برای این منظور در دستور کار قرار گرفته است گفت: بخشی از بوستان جوان برای تبدیل به پارک موضوعی پدافند غیرعامل در نظر گرفتهشده و مشاور در حال طراحیهای لازم است.
وی خاطرنشان کرد: البته ما به دنبال این هستیم که تمام پارکهای شهر به شاخصههای پدافند غیرعامل مجهز شود تا در زمان بحران مورداستفاده قرار گیرد.
همانطور که گفته شد فضاهای شهری که مردم خصوصا کودکان متعددا از آنها استفاده میکنند بهترین فضاها برای ارائه خدمات آموزشی هستند و تلفیق بازی و علم در این فضاها می تواند بهترین بستر برای آموزش کودکان باشد. این آموزش ماندگار و پایدار خواهد بود و استعداد کودکان را در بخش های مختلف نیز پرورش خواهد داد.
- نویسنده : محمدرضا آقاباقری