یکی از مهمترین مشکلات و به نوعی معضلاتی که امروزه کلانشهرها را آن رو به رو هستند مسئله پارکینگ است و در نتیجه رشد و توسعه سریع شهرها، افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش میزان استفاده از خودرو و همچنین کمبود زمین در نقاط مرکزی شهرها حل این مشکل را با دشواریهای خاص خود روبهرو کرده است.
زهرا زنگنه – قطعا مسئله پارکینگ یکی از مهمترین معضلات و مشکلات امروز و آینده شهرهای بزرگ به شمار می رود و هرچه که دیرتر برای حل این مشکل چاره اندیشی صورت نگیرد، قطعا پیدا کردن راهکارهای اساسی دشوارتر و در برخی مواقع ممکن است غیرممکن شود.
در شهر مقدس قم نیز این مشکل از سالیان گذشته وجود داشته و افزایش جمعیت شهری و همچنین توسعه و رونق گردشگری مذهبی در این شهر و حضور گسترده زائران در مناسبت های مذهبی باعث شده است که نیاز به پارکینگ در شهر قم به ویژه در هسته مرکزی شهر مبرم و جدی باشد.
در شرایط کنونی در حالی فقط ۶ هزار جای پارک در شهر قم وجود دارد که این شهر بر اساس آمار مناسبت های مذهبی در ۱۳۶ روز از سال مرکزی برای برگزاری مناسبت های ملی و مذهبی بوده و زائران و مسافران از راه های دور و نزدیک قم را به عنوان شهر مقصد خود بر می گزینند.
در طول سال های گذشته اقداماتی برای توسعه پارکینگ در قم آغاز شده و در طرح تفصیلی شهر نیز نقاطی برای احداث پارکینگ در نظر گرفته شده است ولی بروز برخی مشکلات نظیر محدودیتهای منابع مالی و همچنین عدم اعتماد کردن به بخش خصوصی موجب شده است که توسعه پارکینگها در این شهر آنگونه که باید اتفاق نیفتد.
آغاز نهضت ساخت پارکینگ
مسعود طبیبی معاون حملونقل و ترافیک شهرداری قم با اشاره به برنامههای شهرداری قم برای حل مشکل پارکینگ در شهر، از آغاز نهضت ساخت پارکینگ از فروردینماه سال جاری خبر داد و اظهار داشت: سال جاری با تأمین بودجه موردنیاز برای ساخت پارکینگ اقدامات جدی آغاز و برنامهریزیها لازم انجام شد.
وی تعداد جای پارک در سطح شهر را در حدود ۶ هزار پارک اعلام کرد و افزود: این ظرفیت برای شهر قم بهعنوان شهری ملی و مذهبی ناکافی بوده و ما علاوه بر تأمین پارکینگ موردنیاز شهر باید نیاز مسافران و زائران را نیز رفع کنیم.
تصریح کرد: با توجه به مطالعات جامع حملونقل و ترافیک، شهر قم به بیش از ۱۰ هزار جای پارک نیاز دارد و بر اساس ۶ هزار جای پارک موجود به ۴ هزار جای پارک دیگر نیاز داریم.
وی تعداد جای پارک پیشبینیشده برای سال ۱۴۰۱ را در حدود ۱۲۰۰ جای پارک عنوان و خاطرنشان کرد: با توجه به محدودیت بودجه و امکانی که برای ما در نظر گرفتهشده امسال میتوانیم عددی در حدود ۱۲۰۰ جای پارک را در سطح شهر تأمین کنیم.
طبیبی با دعوت از بخش خصوصی در ساخت پارکینگ ادامه داد: برای ساخت ۴ هزار جای پارک موردنیاز شهر لازم است در کنار استفاده از ظرفیتهای شهرداری از کمکهای بخش خصوصی نیز استفاده کنیم.
وی اولویت شهرداری را در ساخت پارکینگ در هسته مرکزی شهر دانست و بیان کرد: مناطق ۳، ۱،۷ و ۴ در اولویت بوده و سپس مناطق ۲ و ۶ و در مرحله سوم مناطق ۵ و ۸ در اولویت قرار دارند.
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری قم از اعلام فراخوان برای ساخت پارکینگ در لکههای خالی در سطح شهر خبر داد و افزود: لکههای خالی در سطح شهر بهصورت موقت برای پارکینگ مورداستفاده قرار میگیرند تا برای ساخت پارکینگهای طبقاتی برنامهریزیهای لازم انجام شود.
وی از لزوم ساخت پارکینگ مکانیزه در بلوار شهید سلیمانی خبر داد و گفت: امیدواریم با توافق با شرکت آب منطقهای قم، بتوانیم یک پارکینگ مکانیزه در بلوار شهید سلیمانی بسازیم.روحالله امراللهی در گفتوگو با خبرنگار شهر نیوز، به موضوع پارکینگ در شهر قم پرداخت و اظهار داشت: امروز با نگاهی به گذشته و با توجه به چالشهای این حوزه نمیتوانیم بگوییم اقدامات کمی در تأمین پارکینگ انجامشده است.
تمرکز بر لکههای در نظر گرفتهشده به منظور احداث پارکینگهای مصوب در طرح تفصیلی شهر، عدم اعتماد کافی به بخش خصوصی در احداث پارکینگ و محدودیت تخصیص منابع مالی خارج از شهرداری را از عوامل مهم در عدم توسعه مناسب پارکینگ در قم بوده است.
عوارض حذف پارکینگ پاسخگو نیست
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم با اشاره به سیاست اتخاذ شده مبنی بر دریافت عوارض به ازای حذف پارکینگ در احداث ساختمان ها تصریح کرد: قوانین موضوعی برای ورود شهرداری برای تملک زمین برای ساخت پارکینگ وجود نداشته و ما باید با توافق مالکین اقدام به تملک برای پارکینگ انجام دهیم که مورد استقبال مردم نیست.
وی ادامه داد: امروز برای ساخت هر جای پارک بتنی به زمینی به مساحت ۱۵ متر برای جای پارک و ۱۰ متر برای مشاعات و گردش خودرو نیاز است که هزینه ساخت آن متری ۴ تا ۶ میلیون تومان بوده که حدود ۱۰۰ میلیون تومان میشود.
امراللهی قیمت زمین در شهر قم را نیز حداقل ۸ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: با احتساب قیمت زمین و ساخت، هر جای پارک برای شهرداری بیش از ۱۸۰ میلیون تومان هزینه دارد درصورتیکه شهرداری به ازای هر حذف پارکینگ ۱۵ میلیون تومان دریافت میکند.
وی شرایط اقتصادی را دلیل عدم افزایش حذف پارکینگ دانست و خاطرنشان کرد: این تفاوت قیمت ساخت پارکینگ و عوارض حذف پارکینگ باعث شده شهرداری نتواند پارکینگ به تعداد مناسب بسازد و در این حوزه موفق نبودهایم.
عوارض کسر پارکینگ تنها در ساخت آن هزینه میشود
انتقاد عضو شورای شهر قم در حالی مطرح می شود که مدیرکل تشخیص و وصول درآمد شهرداری قم اعلام کرده است که عوارض کسر پارکینگ و درآمدهای حاصل از ساخت پارکینگ باید تنها در ساخت پارکینگ هزینه شده و قانون اجازه نمیدهد این پول را در حوزه دیگری هزینه کنیم.
محمد وحیدنیا با اشاره به اهمیت افزایش درآمدهای شهرداری قم اظهار داشت: یکی از موضوعاتی که باید مورد توجه قرار گیرد، لزوم تامین منابع برای ساخت پارکینگ در سطح شهر است.
وی ساخت پارکینگ را شامل دو بخش تملک و ساخت دانست و افزود: در حوزه ساخت پارکینگ در چند سال گذشته اتفاقهای خوبی افتاده و همه ارکان مدیریت شهری دست به دست هم میدهند تا ادامه پیدا کند.
اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه در سال ۱۴۰۱ به ساخت پارکینگ
سید محمدحسین دهناد رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای اسلامی شهر قم به اولویت مدیریت شهری برای ساخت پارکینگ در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از مهمترین دغدغههای شورای شهر و شهرداری تأمین پارکینگ موردنیاز شهر است.
وی از اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه به پارکینگ خبر داد و افزود: در سال ۱۴۰۱، ۶۰ میلیارد تومان به ساخت پارکینگ و ۴۰ میلیارد تومان به تملک برای پارکینگ اختصاص دادهشده است.
رئیس کمسیون عمران و حملونقل شورای اسلامی شهر قم سپس سه پروژه مهم در حوزه پارکینگ در سال ۱۴۰۱ را مطرح کرد و گفت: امسال ۶۰ میلیارد تومان برای احداث پارکینگ خیابان امام خمینی(ره) در نظر گرفتهایم که طراحی آن به پایان رسیده و عملیات عمرانی آن آغاز شده است.
وی ادامه داد: همچنین ۴۰ میلیارد تومان نیز برای تملک پارکینگ در نظر گرفتهشده که با بررسیهای انجامشده زمین انتخاب و خریداری میشود.
دهناد از اتمام ساخت پارکینگ در تقاطع خیابان آذر و عماریاسر خبر داد و خاطرنشان کرد: پروژه تقاطع خیابان آذر و عمار یاسر با ۴۰۰ فضای پارک و بیش از ۹۵ درصد پیشرفت مراحل پایانی خود را سپری کرده و اگر مشکلات آن حل شود به زودی افتتاح میشود.
وی به اجرای عملیات عمرانی پارکینگ شرقی نیز اشاره کرد و یادآور شد: در صورت آغاز عملیات عمرانی پارکینگ شرقی و فعال شدن کارگاه، محدودیتهایی برای پارک خودروها ایجاد میشود؛ فضای مجاور مجتمع زمزم و ناشران که در اختیار شهرداری است، به عنوان جایگزین پیشبینی شده است.
بهسازی پارکینگ جنب میدان حضرت امام خمینی(ره)
حسین شعبانزاده مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم با اشاره به بهسازی پارکینگ جنب میدان امام خمینی (ره)، از اجرای طرح تسهیل در آمد و شد و ایمن سازی مسیر تردد اهالی از باند کندرو مجاور این پارکینگ خبر داد و اظهار داشت: در این طرح مسیر کندرو آزادسازی و مسیر پیاده رو با هدف تسهیل در تردد اهالی و عابرین پیاده پیشبینی شده است.
وی گفت: پارکینگ میدان حضرت امام خمینی (ره) هر روزه میزبان وسایل نقلیه بسیاری است که برای عزیمت به شهرک شکوهیه و سایر شهرکهای صنعتی از آن استفاده میکنند و نبود فضای مناسب پارکینگی در این محل موجب بهم ریختگی و نابسامانی در پارک وسایل نقلیه بخصوص موتورسیکلتها میشود.
افزود: در این طرح سعی کردیم با حداکثر ظرفیت موجود بتوانیم ضمن آزادسازی باند کندرو و مسیر تردد عابرین پیاده، میزبان وسایل نقلیه که متقاضی فضای پارکینگی هستند، باشیم تا شهروندان بتوانند با خیالی آسوده وسیله نقلیه خود را در آن به امانت بسپارند.
به گفته مدیران شهری، سال ۹۹ درآمد شهرداری از هزینه حذف پارکینگ ۴۶ میلیارد تومان و از محل کسر پارکینگ نیز ۲۰ میلیارد تومان بوده که با این رقم نهایتاً ۲۵۰ جای پارک میتوان احداث کرد. همچنین سال ۱۴۰۰، درآمد حذف و کسر پارکینگ شهرداری قم ۱۰۰ میلیارد تومان بوده که با این رقم فقط ۴۰۰ جای پارک میتوان احداث کرد؛ مسلم است که هرچقدر افزایش ظرفیت پارکینگ در قم طولانی میشود هزینه و اعتبار ساخت آنکه گریزی از آن نیست چندین برابر افزایش مییابد و که دود آن درنهایت به چشم بودجههای جاری رفته و مردم متضرر میشوند.
طرح نهضت ساخت پارکینگ بهرغم مشکلات بودجهای و موانع موجود توسط شهرداری قم کلید خورده و چندین پروژه احداث پارکینگ با جدیت توسط مدیریت شهری دنبال میشود که از طرح ضلع شرقی حرم مطهر، پارکینگ خیابان امام، شناسایی لکههای مستعد در سطح مناطق و به همراه اختصاص ۲۰۰ هکتار از اراضی اطراف مسجد جمکران میتوان بهعنوان مهمترین آنها یادکرد که بهرهبرداری از آنها میتواند بخشی از نیاز روزافزون شهر را برطرف کند. هرچند به گفته کارشناسان، راهحل ریشهای و اساسی چنین معضلاتی توسعه فرهنگ استفاده از حملونقل عمومی است اما کمبود پارکینگ در قم به حدی زیاد است که نمیتوان از کنار آن بهسادگی عبور کرد.
ضلع شرقی حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) با ظرفیت ۱۶۰۰ سلول پارک از پروژههای شاخصی است که عملیات اجرایی آن آغازشده و تلاش میشود در نیمه اول سال آینده در اختیار شهروندان و زائران قرار بگیرد تا ضمن جبران بخشی از مشکل کمبود پارکینگ، وضعیت آشفته این بخش از هسته مرکزی شهر نیز سامان یابد.
با اقدامات شهرداری قم پیشبینی میشود تا چند ماه آینده یکهزار و ۲۰۰ سلول پارک به ظرفیت پارکینگهای عمومی افزوده شود اما هنوز پارکینگ پاشنه آشیل و درد مزمنی است که باید هر چه زودتر نسبت به رفع کمبودهای آن اقدام شود.
- نویسنده : زهرا زنگنه